18 listopada 2021 r. Związek Zawodowy Przemysłu Elektromaszynowego, jako lider projektu „Learning from the Nordic Model – one level up in Social Dialogue”,zorganizował konferencję podsumowująca i zamykającą jego działania. Spotkanie rozpoczęliśmy od prezentacji p. Dominika Owczarka – Dyrektora Programu Polityki Społecznej Instytutu Spraw Publicznych, który w ponad godzinnym wystąpieniu omówił teorię i praktykę dialogu społecznego w Polsce na tle innych krajów europejskich, wykazując wiele pozytywnych trendów w ocenie społecznej roli związków zawodowych w Polsce, w tym powolnego, ale widocznego wzrostu zaufania do ruchu zawodowego w Polsce., co pokazują najnowsze badania opinii publicznej. Według tych badań 38% ankietowanych ocenia działalność związków zawodowych pozytywnie 12% ankietowanych ocenia działalność związków zawodowych negatywnie. W ocenie 24% badanych wpływ związków zawodowych na decyzje władz w kraju jest taki, jaki powinny mieć, zdaniem 8% wpływ jest raczej zbyt duży, a według 2% zdecydowanie zbyt duży. 25% badanych uznało wpływ związków za raczej zbyt mały, a 4% za zdecydowanie zbyt mały. 37% nie miało zdania na ten temat. To badania jednoznacznie wskazuje na potencjalne możliwości rozszerzenia działalności związkowej i dotarcia do środowisk, które dotąd przez ruch zawodowy były pomijane.
W kolejnym wystąpieniu p. Norbert Kusiak – ekspert prawa gospodarczego OPZZ – zaprezentował autorską ocenę skuteczności trójstronnego dialogu społecznego na przykładzie negocjacji rządu ze stroną społeczną przy wprowadzaniu „Nowego Ładu Polskiego”. Wskazując na jednoznaczne negatywy dialogu na linii : strona rządowa – strona społeczna w zakresie dotrzymywania prawnych ram przez stronę rządową, która permanentnie nie stosuje się do przewidzianych prawem terminów przekazywania stronie rządowej projektów ustaw, ekspert OPZZ przyznał z satysfakcją, iż duża część rozwiązań w zakresie prawa podatkowego, przyjętych w tzw. „Polskim Ładzie”, spełnia oczekiwania ruchu zawodowego, w tym wprowadzenie zwiększonej kwoty od podatku dla osób najmniej zarabiających czy też zwolnienia od podatku najniższych emerytur, co przyczyni się niewątpliwie do dalszego ograniczania strefy biedy w Polsce. Zwrócił tez uwagę na spełnienie przez rząd zgłaszanego przez OPZZ od lat wniosku o zwolnienia z podatku składek związkowych. Od 2022 r. członkowie związków zawodowych mogą odliczyć od podatku maksymalnie 300 zł.
- Stefan Sulikowski – Przewodniczący ZZPE w WZU – Grudziądz S.A. – w emocjonalnym wystąpieniu zaprezentował praktyczne aspekty dialogu na szczeblu przedsiębiorstwa wraz z ocena możliwości sprawczych ruchu zawodowego na przykładzie działania związków zawodowych w Wojskowych Zakładach Uzbrojenia S.A. sięgając w swojej analizie do historii ruchu zawodowego w Grudziądzu i pokazując jak pokrętna jest ścieżka autonomicznego dialogu społecznego i jak jego klimat, przebieg i ostateczne efekty zależą od osobowości prezesów i determinacji kierownictwa związków zawodowych.
Prezentację najlepszych praktyk ruchu zawodowego z Norwegii, możliwych do zastosowania w dialogu społecznym w Polsce przedstawił Przewodniczący Związku Zawodowego „Solidaritet” z Norwegii p. Artur Kubik wskazując jednocześnie na możliwe, po jego obserwacjach w Polsce i Norwegii.. w tym :
- Wprowadzenie domniemania istnienia stosunku pracy.
- Uelastycznienie przepisów k.p.c. dotyczących udziału organizacji pozarządowych w sprawach pracowniczych oraz w sprawach przedsiębiorców będących osobami fizycznymi.
- Poszerzenie kompetencji PIP w zakresie kontroli podmiotów zatrudniających na umowy cywilnoprawne.
- Zintensyfikowanie kontroli prowadzonych przez PIP.
- Wprowadzenie obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego przed podjęciem pracy.
- Wprowadzenie edukacji w zakresie najistotniejszych przepisów prawa pracy do podstaw programowych nauczania szkolnego.
- Wprowadzenie przy umowie o pracy przy zbiorach obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a także wprowadzenie minimalnego wynagrodzenia za pomoc przy zbiorach oraz maksymalnego wymiaru czasu pracy.
- Wprowadzenie do ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych instrumentu pozwalającego na ustalenie legalności strajku.
- Wprowadzenie zakazu stosowania zabezpieczenia procesowego w postaci zakazu strajku.
Zamykając konferencyjną dyskusję oraz podsumowując dokonania projektowe p. Paweł Śmigielski – dyrektor biura prawnego OPZZ i ekspert ZZPE w niniejszym projekcie – odpowiadał na zadane w tytule jego wystąpienia pytanie : Czy potrzebna jest nowa strategia działania związków zawodowych na rzecz poprawy dialogu społecznego w Polsce i czy istnieją możliwości kooptowania do polskiego s ystemu dialogu społecznego dobrych praktyk norweskich.
Odpowiadając na te pytania P. Śmigielski stwierdził : Sprawna współpraca związków i pracodawców w Skandynawii oparta jest na podstawie, której w Polsce brakuje – uznaniu roli związków zawodowych. Dialog społeczny w Norwegii opiera się na bardzo konkretnych wartościach i zasadach, wypracowywanych praktycznie od przełomu XIX i XX wieku, a także na sile partnerów społecznych. Jest to przede wszystkim kraj, w którym przyjmuje się, że społeczeństwo powinno bazować na sprawiedliwej i egalitarnej dystrybucji dochodów oraz innych aktywów. Równość jest jedną z najważniejszych wartości, na której budowane są zbiorowe porozumienia. I dalej : Z pewnością nie chodzi o to, aby przenieść model skandynawski do naszego kraju w całości – do tego nigdy nie dojdzie, gdyż mamy inną historię, kulturę narodową, cechy ludzkie, a także rozwiązania prawne. Trzeba mieć na uwadze to, iż Norwegowie są narodem nastawionym na równość i partnerstwo w każdym aspekcie życia społecznego. W miejscu pracy obowiązuje model oparty na współpracy i konsultacjach, a także charakterystyczny jest brak dystansu między kadrą kierowniczą a pracownikami. Wartością nie jest pozycja zawodowa czy statut społeczny, a dobre samopoczucie – pracuj, aby żyć jak najlepiej[1]. Warto również zdawać sobie sprawę z tego, iż Norwegia to jeden z najbogatszych krajów świata. Według Banku Światowego państwo to ma produkt krajowy brutto
[1] : https://www.hofstede-insights.com/country
smartcapture
smartcapture