W trzecim miesiącu światowej epidemii i po dwóch tygodniach życia Polaków w izolacji rząd przedstawił tzw. Tarczę Antykryzysową, która ma ograniczyć skutki epidemii i ograniczyć skutki kryzysu gospodarczego i społecznego.
Pierwsza wersja Tarczy została mocno skrytykowana zarówno przez związki zawodowe jak i pracodawców. W poprawionej wersji Rząd głównie stawia na solidarność, wyrozumiałość i empatię – tak w firmach – pomiędzy pracodawcą i pracownikami, jak i pomiędzy przedsiębiorcami, a administracją. Temu mają służyć propozycje rozwiązań zawartych w tarczy antykryzysowej, których szczegóły po kilkunastu dniach pracy, zostały przedstawione. Przedsiębiorcy i OPZZ jednak już teraz mówią: „będzie potrzebna druga tarcza”.
Wszystkie rozwiązania zawarte w Tarczy – łącznie z zawieszeniem pobierania składek na ZUS dla samozatrudnionych i mikrofirm – wchodzą w życie od 1 kwietnia br. W projekcie uwzględniono wnioski przedsiębiorców, którzy m.in. prosili o wyższy limit wsparcia de minimis – został podniesiony, a także o przeniesienie wielu decyzji na poziom ministra finansów – też zostało to uwzględnione.
W trakcie kilkunastodniowych prac i pospiesznych konsultacji rozszerzono zapisy o tzw. postojowym i przejęciu wypłaty 40 proc. wynagrodzenia pracowników przez państwo. Mogą z niego skorzystać zarówno mikrofirmy, małe jak i duże przedsiębiorstwa. Poza tym mogą one łączyć instrumenty wsparcia. Mogą np. odesłać część pracowników na urlop i wtedy połowę pensji płaci państwo.
W trakcie prac rozszerzono zapisy o tzw. postojowym i przejęciu wypłaty 40 proc. wynagrodzenia pracowników przez państwo. Mogą z niego skorzystać zarówno mikrofirmy, małe jak i duże przedsiębiorstwa. Poza tym mogą one łączyć instrumenty wsparcia. Mogą np. odesłać część pracowników na urlop i wtedy połowę pensji płaci państwo.
Równocześnie mogą ubiegać się o odroczenie, czy umorzenie składek na ZUS i skorzystać z prolongaty naliczenia składek na wszystkie podatki. Minister zapewniła, że wszystkie wnioski, które należy wypełnić, aby z tych rozwiązań skorzystać, są bardzo proste i dostępne w jednym miejscu.
Dodatkowo rząd uruchamia instrumenty pożyczkowe i pomocowe. Na konferencji, gdzie zaprezentowano w szerokim gronie rządowym wersję Tarczy skierowana do Sejmu, Szef Polskiego Funduszu Rozwoju wyjaśnił, że są one bardzo daleko posunięte, bo np. jeśli ktoś skorzysta z postoju ekonomicznego, oznacza to, że firma może obniżyć swoje koszty osobowe aż o 80 proc. Także, jeśli obniży swój czas pracy o 80 proc., koszty osobowe spadają dla nich o 66 proc. Instrumenty finansowe, to większy program de minimis – przedsiębiorca może użyć gwarancji jako zabezpieczenia kredytu do 80 proc. Stworzyliśmy też fundusz płynnościowy, który będzie traktowany jako pomoc publiczna – zapewnił prezes. Agencja Rozwoju Przemysłu wdraża też pomoc w spłacie rat leasingowych – przez parę miesięcy firmy transportowe nie będą musiały tych rat spłacać. Zaś instrumenty finansowe, którymi będzie dysponował PFR – z racji klauzuli wyższej konieczności – będą wykorzystywane przy poluzowanych kryteriach.
Wydatki z budżetu na wsparcie sięgną w przypadku PFR w sumie blisko 80 mld zł, choć w tym jest możliwość wykorzystania środków unijnych w wysokości 30 mld zł, tak więc wpływ na zadłużenia państwa nie będzie aż tak znaczący – stwierdził prezes ARP. Szef PFR prognozuje też, że państwowy dług publiczny nie powinien przekroczyć połowy PKB w 2020 r.
Zasiłek dla rodziców dzieci do 8 roku życia pozostaje, ale zostanie rozszerzony także na rodziców, którzy są ubezpieczeni w KRUS. – Wydłużyliśmy także czas wypłaty zasiłku na czas zamknięcia szkół, ale nie podnieśliśmy wieku dzieci, na które przysługuje świadczenie – stwierdziła minister Emilewicz.
Z kolei prezes ZUS zaznaczyła, że w przypadku samozatrudnionych i mikro firm okres zawieszenia składek będzie okresem składkowym. – Podstawą wymiaru będą składki, które były odprowadzanie przed okresem zawieszenia. Chcemy ludziom zagwarantować prawo do świadczenia, niezależnie od sytuacji – dodała. Oczywiście, jeśli ktoś zawiesi działalność, to obowiązku odprowadzania składek nie będzie. W jej ocenie sprawa dotyczy 2,5 mln zatrudnionych, co oznacza 14 mld zł składek, które państwo bierze na siebie.
Jadwiga Emilewicz dodała, że całkowity koszt wsparcia w tym wypadku (składki + świadczenia dla rodziców) resort wyliczył na 70 mld zł. Instrumentem i operatorem tych płatności będzie Fundusz Świadczeń Gwarantowanych i Fundusz Pracy. Zasili je nowy Fundusz Zwalczania Skutków Wirusa, który będzie mógł w dowolny sposób kierować strumień wsparcia, a zasilony będzie z budżetu państwa.
Na konferencji padły też pytania o reformę OFE – Paweł Borys – szef ARP – wyjaśnił, że nie zostanie ona zarzucona, ale zwieszona/przesunięta. – Nie ma ostatecznej decyzji, czy ona dokona się jeszcze w tym roku – wyjaśnił.
W odpowiedzi na pytania o sytuację na rynku pracy z kolei Jadwiga Emilewicz stwierdziła, że charakter tego kryzysu jest nieoczywisty. – Zawsze przygotowujemy się do kryzysów na bazie tego, co już przerabialiśmy, ten jest inny – paraliżuje całą gospodarkę – zaznaczyła. – Staramy się monitorować sytuację na rynku pracy, myślę, że krytyczny będzie koniec tego miesiąca, dlatego staraliśmy się, aby wszystkie rozwiązania weszły w życie z dniem 1 kwietnia. Zależało nam, aby pracodawcy wstrzymali się ze zwolnieniami pracowników, aby zastanowili się, czy są one na pewno konieczne – dodała. Zapewniła przy tym, że zasiłek dla bezrobotnych pozostaje na dotychczasowym poziomie – nie chcielibyśmy, aby jego wysokość była pretekstem do zwolnień pracowników. W jej ocenie to, co dziś jest najistotniejsze, to aby wszystkie zaproponowane instrumenty działały równolegle – łącznie z posunięciami NBP. – Apelujemy do pracodawców – korzystajcie z tych rozwiązań. Myślę, że przetrwamy ten kryzys i wyjdziemy z niego wzmocnieni – stwierdziła. Odnosząc się z kolei do kwestii zakupów, realizowanych przez Polaków wyjaśniła, że w ostatnim czasie sprzedaż przez internet w zakresie środków higieny osobistej wzrosła o około 200 proc., a jeśli chodzi o produkty suche – makarony itp. o około 90 proc. O 235 proc. w ciągu jednego weekendu wzrosły też zamówienia gotowych dań na Pyszne.pl. – Wiele restauracji bardzo szybko przestawiło się na dowóz dań do klienta, tak więc jak wygląda u nich sytuacja, dowiemy się za jakiś czas – dodała.
Tarcza antykryzysowa zawiera też :
zwolnienie ze składek na ZUS przez 3 miesiące dla:– pracujących w mikrofirmach zatrudniających do 9 osób i założonych przed 1 lutego 2020, (chodzi o składki za wszystkich pracowników) – osób samozatrudnionych o przychodzie poniżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia, zarejestrowanych przed 1 lutego 2020 r.
– świadczenie postojowe w kwocie do około 2 tys. zł – dla zleceniobiorców (umowa zlecenia, agencyjna, o dzieło) i samozatrudnionych, jeżeli prowadzili działalność przed 1 lutego 2020 r.
– świadczenie miesięczne w kwocie do około 2 tys. zł – dla zatrudnionych na umowy zlecenia lub o dzieło oraz samozatrudnionych;
– dofinansowanie wynagrodzeń pracowników – do wysokości 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia i uelastycznienie czasu pracy – dla firm w kłopotach.
Pakiet przewiduje również m.in.:
– pokrycie przez państwo składek do ZUS przez 3 miesiące za:- osoby pracujące w mikrofirmach zatrudniających do 9 osób, założonych przed 1 lutego br.,
– osoby samozatrudnione o przychodzie poniżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia, zarejestrowanych przed 1 lutego 2020 r.;
– świadczenie postojowe w kwocie do około 2 tys. zł – dla zleceniobiorców (umowa zlecenia, agencyjna, o dzieło) i samozatrudnionych;
– dofinansowanie wynagrodzeń pracowników i uelastycznienie czasu pracy – dla firm w kłopotach.
– ochronę konsumentów w zakresie nadmiernego wzrostu cen i innych nieuczciwych praktyk;
– czasowe zniesienie opłaty prolongacyjnej przy odraczaniu lub rozkładaniu na raty należności skarbowych i składkowych (ZUS);
– umożliwienie odliczenia od dochodu (przychodu) darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID-19;
– korzystniejsze zasady rozliczania straty;
– wsparcie firm transportowych przez ARP w refinansowaniu umów leasingowych;
– ułatwienia dla branży turystycznej;
– umożliwienie sklepom – w niedziele objętym zakazem handlu – przyjmowania towaru, rozładowywania go oraz wykładania na półki;
– obniżenie o 90 proc. czynszów najemców lokali i tzw. wysp w galeriach handlowych, dopóki obiekty te mają zakaz normalnego funkcjonowania;
– przedłużenie legalnego pobytu i zezwoleń na pracę dla obcokrajowców;
– zwalnianie z naliczania kar umownych za – związane z epidemią – opóźnienia przy realizacji przetargów;
– umożliwienie gminom odstąpienia od pobierania podatku od nieruchomości od firm, które przez epidemię koronawirusa utraciły płynność finansową;
– przedłużenie bankowych kredytów obrotowych, w oparciu o dane finansowe na koniec 2019;
– gwarancje de minimis z BGK;
– dopłaty BGK do odsetek;
– fundusze płynnościowe BGK, PFR i KUKE, w tym możliwość uzyskania – przez średnie i duże firmy – z funduszu PFR Inwestycje podwyższenia kapitału lub finansowania w postaci obligacji – łącznie o wartości 6 mld zł.
– Odroczenie niektórych obowiązków, m.in.:
– przesunięcie terminu płatności zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń w marcu i kwietniu 2020 r. (do 1 czerwca 2020 r.).
– przesunięcie obowiązku składania nowego pliku JPK_VAT dla dużych firm (deklaracja wraz z ewidencją) z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 r.;
– przesunięcie matrycy VAT z 1 kwietnia na 1 lipca 2020;
– przesunięcie obowiązku utworzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych w średnich przedsiębiorstwach na 1 października 2020 r.;
– odroczenie do 13 lipca 2020 r. obowiązku zgłoszenia informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy);
– wolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) umowy pożyczki zawieranej do dnia 31 sierpnia 2020 r.
– wydłużenie terminu na złożenie informacji o cenach transferowych do 30 września 2020 r.;
– wydłużenie terminu na złożenie zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek niezamieszczony w wykazie podatników VAT, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT (z 3-dniowego do 14-dniowego);
– przesunięcie terminu wejścia w życie rozwiązań prawnych dot. zrównania pozycji prawnej drobnych przedsiębiorców i konsumentów z 1 czerwca 2020 r. na 1 stycznia 2021 r.;
– odroczenie podatku do sprzedaży detalicznej do 1 stycznia 2021 r.;
– możliwość odroczenia terminu wykonania badań urządzeń technicznych, z zachowaniem możliwości eksploatacji przez maksymalny okres kolejnych 6 miesięcy;
– wydłużenie okresu sporządzania dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej do 31 grudnia 2020 r.